FRONTOIA: neurriak, arauak eta jokamoldeak

Frontoi honetan joko ez-zuzena jokatu ohi da, hau da, jokalari batek pilota jo ostean, pilotak frontisean eman behar du kolpea ona izan dadin. Jokatzen den norgehiagokak, bat baten aurka edo bi biren aurka dira, baina pilotalekua nahiko txikia denez, gehiago jokatzen da bat baten aurka.

Frontoia irekia da, ez dauka aterperik. Horren ondorioz, euririk gabeko eguraldia behar da jokatzeko. Frontoi honen berezitasuna da eskuin pareta daukala, frontisa eta ezker paretaz gain, badagoela eskuin pareta motz bat. Eskuin pareta honek frontisarekiko 120ºko angelua osatzen du, beraz ez da esker paretarekiko paraleloa, hala ere nahiko motza da, metro bat inguru. Frontoiaren luzerari dagokionez, nahiko motza da, 26 metro inguru dira (erreboterik ez dago), zabalerari dagokionez berriz, 10 metro binaka jokatzen bada, eta 9 metro izango dira buruz buru jokatzen bada.

Pilotaleku honetan hainbat jokamolde ezberdin ikusi daitezke, baina gehienbat, jokatzen da eskuz, palaz eta frontenisa. Eskuz jokatzen denean ohiko pilota erabiltzen dute, oso pisutsua ez dena. Palaz, berriz, teniseko pilota erabiltzen dute, frontenisean bezala. Herrikoek zioten arabera, gazteek gero eta zaharragoak egiten direnean, erraketa utziz joaten dira eta pala hartuz. Baita ere, azaldu ziguten, pilotaleku motza denez, larruzko edo gomaz ko pilotaz jokatuz gero pilota beti joango zitzaiela frontoitik at. Beraz, jokamolde guztietan pilota jotzen dela esan daiteke.

Sakea eta errestoari dagokionez, sakea beti egiten da frontisetik 7 metrotara eta falta baita ere dago jarrita frontisetik 7 metrotara; pasa, aldiz, frontisetik 20 metrotara dago, baina pasa bakarrik erabiltzen dute buruz buru jokatzerakoan. Beraz, buruz burun, sakea 7 metrotatik egiten da, eta 7 metro eta 20 metrotako tarte horretan egin behar du punpa. Binaka, sakea leku beretik egiten da, eta 7 metro horiek gainditu ondoren frontoira amaitzen den arte egin dezake punpa pilotak. Frontoiaren luzera, lehen esan dugun moduan, 26 metrotakoa da.

Tantoa egiteko modua tradizionala da, baina askok esan ziguten iraganean beste modu batean jokatzen zela. Orain erabiltzen den puntuazio sistema honakoa da, pilotari batek pilota jo ostean ez bada ailegatzen frontisera edo txapa edo txapa baino beherago jotzen badu, txarra izango da eta puntua beste taldearentzat izango da. Pilotari batek pilota frontisean sartuz gero, eta eremuaren barruan lehenengo punpa ematen badu eta nonahi bigarren punpa, pilotari horrena izango da tantoa , hau da, errestoa bigarren punpa egin baino lehenago egin behar da. Baita ere, argitu behar da behin pilotariak emanda, ezin duela punparik egin, zuzenean frontisera joan behar da. Herriko batzuk esan ziguten, antzinean, pilotak bi punpa egiten bazituen, horrek bi tanto balio zituela, baina orain tanto guztiek tanto bakarra balio dute. Jokamolde hauek guztiak ez zuzenak direnez, ez da marrarik erabiltzen.

Herriko jendeak baita ere esan zigun, normalean 22 tantoetara jokatzen dela, bai eskuz eta bai frontenisera, baina palaz jokatzen denean, eta binaka denean, 30 tantoetara egin ohi dela partidua (oso erraz egin baitaitezke tantoak eta!).